به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «میراث مقدس و جنگ ناتمام» نوشته اسماعیل نوده فراهانی است و در پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی انتشار خواهد یافت. در زیر معرفی این اثر را می خوانیم.
نوشتار حاضر محصول نوعی کنجکاوی درباره کاروانهای راهیان نور است که پس از نخستین حضور نگارنده در این کاروانها (۱۳۸۹) پدید آمد و سپس در قالب پایان‌نامه دوره کارشناسیارشد (۱۳۹۱- ۱۳۹۰) پیگیری شد و سرانجام پس از بازنگریهای تکمیلی (۱۳۹۶) صورت مدونتری یافت تا اینک در اختیار خوانندگان و اهل نظر قرار گیرد.
در سالهای گذشته برخی از گروهها و جریانات فکری، تلاش کردهاند تا از طریق انتخاب موضوعات دینی در امر پژوهش و زدودن مباحثی که آشکارا غیراخلاقی به نظر میرسیدند- از منابع آموزشی- اقدام به اسلامیسازی علوم انسانی نمایند. به موازات این جریان، گروهی دیگر درصدد برآمدند تا بواسطه چون و چرا و آشناییزدایی درباره مبادی و مبانی تمدن و علم غربی به رهیافتهایی برای اعتلای علوم انسانی بومی و بالاخص علوم اجتماعی اسلامی- ایرانی دست یابند. گروههای مرتبط با جریان سوم نیز تلاش کردند تا از طریق اصلاح و بازاندیشی در چارچوبهای روشی و طرح مباحث هستیشناسی و انسانشناسی اسلامی به این مهم نائل شوند.
با این وجود، به نظر میرسد حلقه مفقود یا مهجور اقدامات فوق اهتمام بر مطالعه و بررسی موضوعاتی است که در نسبت مستقیم با انقلاب اسلامی قرار داشتهاند. از این جهت، تحقق جامعه دینی و رفتارهای اجتماعی مؤمنان به غیب و به عبارتی، امور غیرقابل توجیه با منطق جهان و انسان غربی، بهترین بستر دستیابی به علم غیرغربی در خلال توصیف و تبیین- و نه تغییر و تجویز- است. در چنین شرایطی باید زمینهای فراهم شود تا فارغ از چارچوبهای علم مدرن و بیرون از دایره تنگ قضاوتهای آن، خود پدیده اجتماعی لب به سخن بگشاید و چیستی و چرایی خود را بازگوید. انتخاب راهیان نور به عنوان موضوع پژوهش با چنین استدلالی صورت پذیرفته است.
در حال حاضر سه نوع «راهیان نور» وجود دارد: راهیان نور تجربه شده، راهیان نور دیده شده، راهیان نور تحقیق شده. راهیان نور تجربه شده یعنی همین کاروان هایی که سالیانه عده ای از مردم را برای بازدید از مناطق عملیاتی به جنوب و غرب کشور می برند و همه زائران آن، این اردو را به نوعی زیسته و تجربه کرده اند. دوم «تصویر راهیان نور» یا راهیان نور رسانه ای شده است. یعنی کاروان هایی که شبکه های تلویزیونی، رادیویی، وبسایت ها، وبلاگ ها، مطبوعات، فیلم ها و رمان ها ترسیم و بازنمایی کرده اند که آن را «راهیان نور دیده شده» می‌نامیم؛ زیرا ما تصویر یا بازنمایی دائمی ای از آن را می بینیم یا می شنویم. سوم «راهیان نور تحقیق شده» است. یعنی کاروان هایی که برنامه ریزان، مدیران، محققان و متخصصان آن را در کتاب ها، مجلات، گزارش ها و تحقیقات، ترسیم و شناسایی کرده اند؛ این یخش بسیار خلوت است.
راهیان نور پایگاه جدال میان دو استعاره متفاوت از دفاع مقدس است؛ دفاع مقدس موزهای و دفاع مقدس ساری و جاری. دفاع مقدس موزهای، تفکری است که جنگ را تمام شده میبیند و به نامگذاری بزرگراهها به نام شهدا و محصور کردن شهید در گورهای یکدست و استاندارد بسنده میکند. دفاع مقدس موزهای از گورستان محاصره ۱۹۴۲ در شوروی الگو میگیرد و جنگ را به اسطورههای همت و باکری محدود میکند و راه شهدا را دستنیافتنی میسازد. اما دفاع مقدس جاری و ساری نظر متفاوتی دارد: «خداوندا، این دفتر و کتاب شهادت را همچنان به روی مشتاقان باز و ما را هم از وصول به آن محروم مکن. خداوندا، کشور ما و ملت ما هنوز در آغاز راه مبارزهاند و نیازمند به مشعل شهادت، تو خود این چراغ پر فروغ را حافظ و نگهبان باش. خوشا به حال این ملت، خوشا به حال شما زنان و مردان، خوشا به حال جانبازان و اسرا و مفقودین و خانوادههای معظم شهدا و بدا به حال من که هنوز ماندهام و جام زهرآلود قبول قطعنامه را سر کشیدهام و در برابر عظمت و فداکاری این ملت بزرگ احساس شرمساری میکنم. و بدا به حال آنانی که در این قافله نبودند… »
این کتاب توسط پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی به زودی منتشر خواهد شد.
نظر شما